73. พระชัยวัฒน์ ตอนที่ 2

พระชัยวัฒน์ ตอนที่ 2

พระชัยวัฒน์ หรือ พระไชยวัฒน์  ประจำรัชกาล หรือ พระชัยวัฒน์ที่สร้างโดยฝีมือของช่างสิบหมู่ในรัชกาลนั้นๆ 

พระชัยวัฒน์องค์เล็ก ประจำรัชกาล ที่สร้างขึ้นโดยช่างหลวงหรือช่างสิบหมู่จะมีน้ำหนักองค์พระมาตราฐานใกล้เคียงกัน ดังนี้

• พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก ประจำรัชกาลที่ 3 - 4  มีน้ำหนักประมาณ 2 กรัม หรือ มีน้ำหนัก 1  เฟื้อง 
• พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก ประจำรัชกาลที่ 5 มีน้ำหนักประมาณ 4 กรัม หรือ มีน้ำหนัก 4  เฟื้อง  

มาตราโบราณเทียบมาตราเมตริก

1 บาท

หนัก = 4 สลึง

เทียบเท่ากับ 15.16 กรัม (ทองรูปพรรณ)

1 สลึง

หนัก = 2 เฟื้อง

เทียบเท่ากับ 3.79 กรัม

1 เฟื้อง

หนัก = 4 ไพ

เทียบเท่ากับ 1.90 กรัม

 
พระชัยวัฒน์องค์เล็ก ประจำรัชกาลที่สร้าง นิยมสร้างประกอบด้วย 2 พิมพ์ คือ
1. พิมพ์ปางมารวิชัย (พระเชียงแสน สิงห์ 1)
2. พิมพ์ปางสมาธิ แยกออกเป็น 2 พิมพ์ คือ  
    2.1 พิมพ์ปางสมาธิ   
    2.2 พิมพ์ปางสมาธิ + น้ำเต้า

 
โลหะธาตุ

พระชัยวัฒน์องค์เล็ก ประจำรัชกาล โลหะ ธาตุส่วนผสมที่สร้างตั้งแต่รัชกาลที่ 3 ถึงรัชกาลที่ 5  สร้างด้วยเนื้อเนาวโลหะ หรือ เนื้อสัมฤทธิ์ หรือ เนื้อนวโลหะ มีรายละเอียดดังนี้
   1. พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก เนื้อ นวโลหะเปียกทองคำ หรือ ชุบทองคำ
   2. พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก เนื้อ นวโลหะลงรัก(สีดำ)ปิดทองคำเปลวทั้งองค์
   3. พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก สมัยรัชกาลที่ 2 บุแผ่นทองคำบางๆทั้งองค์

 
เม็ดกริ่งพระชัยวัฒน์องค์เล็ก

พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก สร้างในรัชกาลเดียวกันมีทั้งรุ่นก้นตันและมีบางรุ่นใต้ฐานองค์๋พระฯมีบรรจุ ดเม็ดกริ่ง อยู่ด้านใน เม็ดกริ่งนี้ เป็น  

เหล็กไหล

 
แผ่นปิดก้นฐานพระชัยวัฒน์องค์เล็ก

• พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก ที่สร้างในสมัยรัชกาลที่ 4 มีแผ่นปิดทองคำ เงิน และนาค
• พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก ที่สร้างในสมัยรัชกาลที่ 5 มีแผ่นปิดทองคำ และเงิน

รายละเอียดการตบแต่ง

1. พิมพ์มาตราฐาน ขัดเกลาตบแต่งความสวยงาม
2. ก้นฐานบางองค์ ปิดแผ่น ทองคำ  เงิน  นาค  มีทั้งจารและไม่ได้จาร   อักขระในแต่ละวาระที่สร้างแตกต่างกัน
3. มีบางรัชกาลได้ตอกอักขระยันต์ใต้ฐานพระชัยวัฒน์องค์น้อย


พุทธานุภาพ  ครอบจักรวาล

พุทธลักษณะ องค์พระชัยวัฒน์องค์น้อย ประจำรัชกาล

พระชัยวัฒน์องค์เล็ก ประจำรัชกาล ที่ 3

• สร้าง พ.ศ 2370  
• พิมพ์ปางสมาธิ ออกแบบคล้ายกับพระชัยวัฒน์ประจำรัชกาลที่ 3
• เนื้อนวโลหะ สัมฤทธิ์เดช (สีนาค,แดง-อ่อน) 
• ก้นตัน 
• องค์พระฯสูงประมาณ 18.65 มิลลิเมตร 
  
  
  731001
  พระชัยวัฒน์ พิมพ์สมาธิ ประจำรัชกาลที่ 3

  

  พระชัยวัฒน์ประจำรัชกาลที่ 3

พระชัยวัฒน์องค์เล็ก พิมพ์สมาธิ ฐานพระชัยวัฒน์รุ่นนี้ เรียนแบบฐานพระ 3 ชั้น อิงแบบพิมพ์จากพระชัยวัฒน์ประจำรัชกาลที่ 3

731002

พระชัยวัฒน์ พิมพ์สมาธิ ประจำรัชกาลที่ 3

พระชัยวัฒน์ประจำรัชกาลที่3 ด้านหลัง

พระชัยวัฒน์องค์เล็ก ประจำรัชกาล ที่ 4
พ.ศ. 2394 สร้างวาระที่ 1
15 พฤษภาคม  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก วันนี้เป็นวันวิสาขบูชาด้วย

แบบที่ 1 พิมพ์ปางสมาธิ

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ก้นเชื่อมประสานด้วยแผ่นปิดก้นทองคำ, ก้นนาค, ก้นเงิน 
• บรรจุเม็ดกริ่งเหล็กไหล 
• ความสูงประมาณ 17.75 มิลลิเมตร

พระชัยวัฒน์ประจำรัชกาลที่ 4 พิมพ์สมาธิ

พิมพ์ปาง สมาธิ, ก้นทองคำ, จารยันต์พุทธซ้อน 
เม็ดกริ่งเป็นเหล็กไหล - มีทั้งก้นทองคำ, ก้นเงิน, และแบบไม่ได้บรรจุเม็ดกริ่ง, เนื้อนวโลหะกระไหล่ทองคำ(เปียกทอง)
สังเกตุสักนิดจะพบว่า พระกริ่งสมเด็จย่า ได้นำแบบพิมพ์พระชัยวัฒน์ปางสมาธินี้ ไปใช้โดยออกแบบใหม่เพิ่มเติม

แบบที่ 2 พิมพ์ปางมารวิชัย (เชียงแสนสิงห์ 1)

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ก้นเชื่อมประสานด้วยแผ่นปิดก้นทองคำ, ก้นนาค, ก้นเงิน 
• บรรจุเม็ดกริ่งเหล็กไหล 
• ความสูงประมาณ 17.75 มิลลิเมตร

พระชัยวัฒน์ ประจำรัชกาลที่ 4 พิมพ์มารวิชัย (สิงห์1)

พิมพ์ ปางมารวิชัย, ก้นเงิน, จารยันต์พุทธซ้อน, เนื้อนวโลหะกระไหล่ทองคำ (เปียกทอง)

แผ่นทองคำ จารยันต์พุทธซ้อน พระชัยวัฒน์ ประจำรัชกาลที่ 4

ก้นทองคำ, จารยันต์พุทธซ้อน

แผ่นเงิน จารยันต์พุทธซ้อน พระชัยวัฒน์ ประจำรัชกาลที่ 4

ก้นเงิน, จารยันต์พุทธซ้อน

แผ่นนาค จารยันต์พุทธซ้อน พระชัยวัฒน์ ประจำรัชกาลที่ 4

ก้นนาค, จารยันต์พุทธซ้อน

แบบที่ 3 ก้นตัน ประทับอักขระยันต์ พ.ศ.2399

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ผิวพระชัยวัฒน์ เปียกทอง (กระไหล่ทอง, ชุบทองคำ)
• ก้นตัน ประทับอักขระยันต์ มะ อุ อะ

เนื้อนวโลหะ(สีนาค,แดง-อ่อน) กระไหล่ทองคำหรือเปียกทองคำ

ก้นตัน ประทับอักขระยันต์ มะ อุ อะ

พระชัยวัฒน์องค์นี้ เปิดร้านขายอยู่ในเวบฯ พันทิพย์ อ้างว่าเป็นพระชัยวัฒน์หัวไม้ขีด สมเด็จสังฆราชแพ วัดสุทัศน์ ซึ่งข้อมูลไม่ถูกต้อง อันที่จริงเป็นพระชัยวัฒน์สร้างในสมัย ร.4  

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์โชค(สีเหลืองอ่อน) 
• ผิวพระชัยวัฒน์ ลงลักปิดทอง สภาพเดิมๆ
• ก้นตัน ประทับอักขระยันต์ มะ อุ อะ
• การหล่อ ด้วยวิธีเป้าพิมพ์ประกบ 2 ด้าน

พระชัยวัฒน์หัวไม้ขีด    ลิงค์อ้างอิง

ก้นตัน ประทับอักขระยันต์  มะ อุ  อะ

พ.ศ. 2404 สร้างวาระที่ 2
10 ธันวาคม - จัดทัพไปรบเชียงตุง มีกรมวงษาธิราชสนิทเป็นแม่ทัพ เพื่อไปช่วยเมืองเชียงรุ่ง
ชื่อพระไชยวัฒน์(ชัยวัฒน์) "เฉลิมพล"

แบบที่ 1 

• เนื้อนวโลหะ สัมฤทธิ์เดช (สีนาค,แดง-อ่อน) 
• ก้นตัน ประทับอักษร "เฉลิมพล"
• องค์พระฯ สูง 16.75 มิลลิเมตร

พระชัยวัฒน์ พ.ศ.2404 รุ่นเฉลิมพล

แบบที่ 2  

• เนื้อนวโลหะ สัมฤทธิ์เดช (สีนาค,แดง-อ่อน)
• ก้นบรรจุเม็ดกริ่ง
• แผ่นปิดก้นเนื้อนาค ก้นบุแผ่นทองคำ
• จารอักขระยันต์ " อุ "
• องค์พระสูงประมาณ 16.75 มิลลิเมตร

พระชัยวัฒน์ "เฉลิมพร" ร.4 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) ก้นบรรจุเม็ดกริ่ง, ปิดด้วยแผ่นประกบก้นเนื้อนาค

ฐานพระใต้กรีบบัว บ่งบอกถึงแนวคิดในการออกแบบของช่างสิบหมู่สมัย ร.4 - ร.5

แผ่นปิดประกบก้นเนื้อนาค, ก้นบุแผ่นทองคำ จารอักขระยันต์ ( อุ )

แบบที่ 3  

• เนื้อนวโลหะ สัมฤทธิ์เดช (สีนาค,แดง-อ่อน) 
• ก้นบรรจุเม็ดกริ่ง
• แผ่นปิดก้นเนื้อนาค ก้นบุแผ่นทองคำ
• จารอักขระยันต์ " อุ " 
• องค์พระเปียกทองคำหรือกระไหล่ทอง(ชุบทองคำ)
• องค์พระสูงประมาณ 16.75 มิลลิเมตร

 
พระชัยวัฒน์ ประจำรัชกาล ที่ 5 
จากบันทึกในราชกิจจานุเบกษาสร้างรวม 105 องค์ พิมพ์ที่สร้างจะประกอบด้วยปางสมาธิและปางมารวิชัย(เชียงแสนสิงห์ 1)
 
พ.ศ. 2427 สร้างวาระที่ 1 จำนวนพิมพ์ปางสมาธิ 2 องค์ และพิมพ์ปางมารวิชัย 2 องค์ รวมเป็น 4 องค์
ชื่อพระไชยวัฒน์(ชัยวัฒน์).............
องค์พระชัยวัฒน์สร้างวาระที่ 1 จะมีขนาดที่สร้างโตกว่าในวาระที่ 2 และ 3 นิดหน่อย 
ขนาดน้ำหนัก 1 สลึง หรือ 2 เฟื้อง ประมาณ 3.79 กรัม

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ผิวองค์พระชัยวัฒน์ องค์เล็ก กระไหล่ทอง(ผิวกระไหล่ทองบางเกินไป อากาศที่ทำปฏิกริยากับผิวขององค์พระทำให้กระไหล่ทองเสียหาย)
• ก้นตัน

องค์ต้นแบบ 
พระชัยวัฒน์ พ.ศ. 2427

องค์ที่ 1 ซ้ายมือ พิมพ์ปางสมาธิ  , องค์์ที่ 2 ขวามือ พิมพ์ปางมารวิชัย

• องค์พระชัยวัฒน์ต้นแบบ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ก้นตัน

พระชัยวัฒน์ พ.ศ. 2427

พระชัยวัฒน์ พ.ศ. 2427

พระชัยวัฒน์ พ.ศ. 2427 ก้นตัน

 
พระชัยวัฒน์  พ.ศ. 2428 
ชื่อพระไชยวัฒน์(ชัยวัฒน์) "ศิริวัฒน์"
สร้างวาระที่ 2   ขนาดน้ำหนัก 1 สลึง หรือ 2 เฟื้อง ประมาณ 3.79 กรัม 
จำนวนการสร้าง: 50 องค์  แบ่งเป็น
                      ปางมารวิชัย จำนวน 25 องค์
                      ปางสมาธิ    จำนวน 25 องค์ 

 แบบที่ 1 
พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย จำนวน 25 องค์

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ผิวองค์พระกระไหล่ทอง(เปียกทอง,ชุบทองคำ)
• ก้นตัน

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2428 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) เปียกทองคำ

พระชัยวัฒน์ ปางมารวิชัย ร.5 พ.ศ. 2428 เนื้อสัมฤทธิ์เดช (สีนาค) เปียกทอง(ชุบทองคำ), ก้นตัน

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2428 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) เปียกทองคำ

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2428 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) เปียกทองคำ

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2428 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) เปียกทองคำ

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2428 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) เปียกทองคำ ก้นตัน

พระชัยวัฒน์องค์เล็กสร้างในวาระ พ.ศ.2428 ก้นตัน

 แบบที่ 2  
พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางสมาธิ จำนวน 25 องค์

พระชัยวัฒน์  พ.ศ. 2428 
สร้างวาระที่ 2   ขนาดน้ำหนัก 1 สลึง หรือ 2 เฟื้อง ประมาณ 3.79 กรัม

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ผิวองค์พระกระไหล่ทอง(เปียกทอง,ชุบทองคำ)
• ก้นตัน

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางสมาธิ พ.ศ.2428 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) เปียกทองคำ

พระชัยวัฒน์ ปางสมาธิ ร.5 พ.ศ. 2428 เนื้อสัฤทธิ์เดช (สีนาค) เปียกทอง(ชุบทองคำ), ก้นตัน

พระชัยวัฒน์ พ.ศ. 2435
สร้างวาระที่ 3 ในสมัยรัชกาลที่ 5  จำนวน 26 องค์
  จำนวนการสร้าง: 26 องค์  มีสองลักษณะคือ ปางมารวิชัย และ ปางสมาธิ   
  ขนาดน้ำหนัก: 1 สลึง หรือ 2 เฟื้อง ประมาณ 3.79 กรัม
  ก้นฐาน: บรรจุเม็ดกริ่งเหล็กไหล
  แผ่นปิดฐาน: มี 2 ชนิด คือ เนื้อทองคำ และเนื้อเงิน

แบบที่ 1 พิมพ์ปางมารวิชัย (เชียงแสน สิงห์ 1)  ผ

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ก้นบุแผ่นทองคำ 
• จารอักขระยันต์ มะ อุ อะ 
• เม็ดกริ่งเหล็กไหล

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2435 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) ก้นบุทองคำ

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2435 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) ก้นบุแผ่นทองคำ

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2435 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) ก้นบุแผ่นทองคำ

ก้นบุแผ่นทองคำ จารอักขระยันต์ มะ อุ อะ

พิมพ์ ปางมารวิชัย                                                             

• องค์พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) 
• ก้นบุแผ่นเงิน
• จารอักขระยันต์ มะ อุ อะ 
• เม็ดกริ่งเหล็กไหล

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2435 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) ก้นบุแผ่นเงิน

พระชัยวัฒน์ พิมพ์ปางมารวิชัย พ.ศ.2435 เนื้อสัมฤทธิ์เดช(สีนาค) ก้นบุแผ่นเงิน

ก้นบุแผ่นเงิน จารอักขระยันต์ มะ อุ อะ

พระชัยวัฒน์องค์เล็ก ประจำรัชกาล ที่ 6
ขนาดน้ำหนัก 1 เฟื้อง หรือ ประมาณ 2 กรัม 

พระชัยวัฒน์องค์เล็ก ประจำรัชกาลที่ 6   พิมพ์นี้มีหนังสือพระเครื่องฯ และหนังสือพิมพ์ยักษ์ใหญ่ของเมืองไทย  ต่างเข้าใจผิดคิดว่าเป็นพระชัยวัฒน์สร้างในสมัยรัชกาลที่ 5